Người không có quốc tịch là gì? [2023]

Khái niệm “người không có quốc tịch” là một nhắc nhở về những thách thức phức tạp mà những người này phải đối mặt trong hành trình của họ, cũng như về sự cần thiết của việc xem xét và cải thiện các hệ thống quốc tịch và đối xử với người di cư trên khắp thế giới. Hãy cũng Visaworlds tìm hiểu về Người không có quốc tịch là gì? nhé!

I. Người không có quốc tịch là gì?

“Người không có quốc tịch,” hay còn được gọi là “người không quốc gia,” là một nhóm nhân khẩu đặc biệt, không thuộc về hoặc không được công nhận bởi bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Tình trạng này có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tạo ra một trạng thái pháp lý và xã hội độc đáo.

II.  Nguyên nhân dẫn đến tình trạng không quốc tịch

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng không quốc tịch là do có sự xung đột pháp luật giữa các nước về cách thức hưởng và mất quốc tịch, do người đã mất quốc tịch cũ mà chưa nhận được quốc tịch mới…Xuất phát từ chủ quyền quốc gia mà mỗi nước có quyền quy định trong pháp luật của nước mình những phương thức hưởng quốc tịch. Quốc tịch có thể là quốc tịch theo huyết thống, quốc tịch theo nơi sinh, v.v. Tuy nhiên, có trường hợp người đang cư trú ở nước ngoài mà theo luật nước đóyêu cầu phải được sự chấp thuận thôi quốc tịch gốc mới được vào quốc tịch mới nhưng họ lại bị tước quốc tịch hoặc tự động mất quốc tịch ở nước họ. Nguyên nhân này là một trong các lý do dẫn đến việc xác định quốc tịch Việt Nam cho trẻ em sinh ra tại Việt Nam mà có một bên hoặc cả hai bên cha mẹ là người không quốc tịch còn gặp nhiều khó khăn vì cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau, dẫn đến một số trường hợp trẻ không được xác định quốc tịch.

Đã có quốc tịch nhưng bị mất quốc tịch, cụ thể, công dân xin thôi quốc tịch Việt Nam nhưng chưa làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài.Ví dụ: một công dân Việt Nam lấy vợ hoặc lấy chồng Đài Loan đã xin thôi quốc tịch Việt Nam nhưng vì lý do nào đó không được phía Đài Loan chấp nhận nên rơi vào trạng thái không quốc tịch, về Việt Nam sinh sống.Chưa có quy định hướng dẫn cụ thể để tạo thuận lợi cho người đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam theo Điều 7 và Điều 23 Luật Quốc tịch. Do còn có cách hiểu và áp dụng khác nhau, nên dẫn đến hệ quả hiện nay có nhiều trường hợp đã thôi quốc tịch Việt Nam, nhưng vì nhiều lý do khác nhau không được nhập quốc tịch nước ngoài và rơi vào tình trạng không quốc tịch, (nhiều người trong số họ chưa được giải quyết cho trở lại quốc tịch Việt Nam mặc dù đã có đơn yêu cầu)

1. Hạn chế

Do không có quan hệ quốc tịch với một nhà nước nào nên địa vị pháp lí của người không quốc tịch có những hạn chế nhất định và bất lợi trong việc hưởng sự bảo hộ của Nhà nước. Họ phải tuân thủ pháp luật của nước nơi họ đang sinh sống nhưng vấn đề bảo hộ khi quyền lợi hợp pháp của họ bị xâm hại là rất phức tạp.

Để hạn chế và tiến tới xóa bỏ tình trạng này, các nước trên thế giới đều cố gắng hoàn thiện các văn bản pháp luật của nước mình, kí kết các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương về vấn đề quốc tịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người

không quốc tịch có thể được nhận quốc tịch của nước nơi họ đang sinh sống. Đã có một số văn bản pháp lí quốc tế được ký kết về vấn đề người không quốc tịch như: Công ước về hạn chế tình trạng không quốc.tịch năm 4961, Công ước về quy chế người không quốc tịch năm 1954…

III. Không tặc là gì? Khái niệm không tặc được hiểu như thế nào?

Không tặc là hành vi chiếm đoạt (cưỡng đoạt, bắt cóc) tàu bay dân dụng, cũng như các hành vi bất hợp pháp khác xâm phạm hoạt động hàng không dân dụng, gây hậu quả nghiêm trọng đối với hoạt động hang không và đe doạ nghiêm trọng đối với tính mạng của phi hành đoàn cũng như hành khách.

Không tặc là loại tội phạm có tính chất quốc tế, bị xét xử nghiêm khắc về hình sự.

Nhằm mục đích tăng cường đấu tranh với nạn không tặc, về mặt pháp lí quốc tế, theo sáng kiến của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), ngày 16.12.1970 tại Hội nghị La Hay về luật quốc tế đã thông qua Công ước về đấu tranh với hành vi chiếm đoạt trái phép tàu bay dân dụng (Công ước La Hay năm 1970). Công ước này có hiệu lực từ ngày 14.10.1971. Tại Hội nghị quốc tế về luật hàng không tại Môngtêrian (Montérial) ngày 23.9.1971 đã thông qua Công ước về đấu tranh với các hành vi bất hợp pháp gây ảnh hưởng đến an ninh hàng không dân dụng (Công ước Môngtêrian năm 1971), có hiệu lực từ ngày 26.01.1973. Phù hợp với quy định trong các điều ước quốc tế trên đây, quốc gia mà trên lãnh thổ của mình có phát hiện không tặc, có trách nhiệm phải bắt giữ và chuyển giao không tặc cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tiến hành truy tố hình sự.

Công ước La Hay năm 1970 và Công ước Môngtêrian đã tạo cơ sở pháp lí quốc tế cho việc xét xử đối với những người có hành vi vi phạm an ninh, an toàn trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Các công ước này đều quy định trách nhiệm xét xử đối với không tặc và đối với những loại tội phạm nguy hiểm khác trong lĩnh vực hàng không, không phụ thuộc vào việc phân loại đối với các hành vi vi phạm.

Trong khuôn khổ Liên hợp quốc, Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế đã thông qua một loạt biện pháp nhằm đấu tranh với nạn không tặc. Cụ thể, Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế đã thông qua Nghị quyết số 17 về Công ước Chicagô năm 1944, khuyến nghị các quốc gia về những biện pháp kĩ thuật và tổ chức nhằm đấu tranh với nạn không tặc, phù hợp với mục tiêu duy trì hoà bình và an ninh quốc tế theo những nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế hiện đại, bảo đảm an toàn cho hoạt động hàng không dân dụng của các quốc gia.

Trên cơ sở các công ước trên đây, không tặc được quy định trong pháp luật của các quốc gia như một loại tội phạm nghiêm trọng, cần phải bị x thích đáng. ử I Công ước Tôkyô năm 1963 quy định cụ thể dấu hiệu của không tặc bao gồm: hành vị đe doa ninh hàng không đối với phương tiện bay ñữnNh doạ đối với người, tài sản trên tàu bay, xâm Kạn trật tự và kỉ luật trên tàu bay); nơi thực hiện h lạnn là trên phương tiện bay; thời gian thực hiện hành Vì là trong thời gian bay (tức là từ thời điểm khởi Sàn để cất cánh cho tới thời điểm hoàn tất việc hạ cánh).

Công ước La Hay năm 1970 quy định không tặc là việc sử dụng vũ lực hoặc đe doa sử dụng vũ lực hoặc bằng bất kì hình thức đe doạ nào nhằm thực hiện việc chiếm đoạt bất hợp pháp phương tiện bay hay nhằm kiểm soát phương tiện bay hoặc cố gắng thực hiện hành vi này.

Không tặc là một loại tội phạm quốc tế, cho nên thẩm quyền xét xử đối với không tặc được pháp luật quốc tế quy định rõ. Theo các Công ước quốc tế hiện hành (Công ước Tôkyô năm 1963, Công ước La Hay năm 1970, Công ước Môngtêrian năm 1971), không tặc thuộc thẩm quyền xét xử của một trong các quốc gia sau: nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây hại; nơi mà kẻ phạm tội có quốc tịch hay có nơi thường trú; nơi phương tiện bay đó có quốc tịch, quốc gia mà việc thực hiện thẩm quyền tài phán của nước này là cần thiết nhằm bảo đảm các cam kết quốc tế của mình trong an toàn hàng không.

IV. Mọi người cũng hỏi

1.  Người không có quốc tịch là gì?

Người không có quốc tịch được gọi là người vô quốc tịch hoặc người không quốc tịch. Đây là những người không thuộc về bất kỳ quốc gia cụ thể nào và không được công nhận hoặc liên kết với một quốc gia nào trong hệ thống pháp luật quốc tế.

2.  Người không có quốc tịch có quyền lợi và trách nhiệm gì?

Người không có quốc tịch thường gặp khó khăn trong việc truy cập các quyền lợi và dịch vụ của một quốc gia cụ thể. Họ có thể đối mặt với thách thức trong việc nhận được chăm sóc y tế, giáo dục và các quyền lợi xã hội khác. Trách nhiệm xã hội có thể được chia sẻ giữa cộng đồng quốc tịch và cộng đồng quốc tế.

3.  Làm thế nào người không có quốc tịch có thể xin định cư hoặc bảo vệ pháp lý?

Người không có quốc tịch có thể xin định cư hoặc bảo vệ pháp lý thông qua các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, hoặc các chương trình quốc gia hỗ trợ người tị nạn và người di cư. Tùy thuộc vào tình hình cụ thể, họ có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ tổ chức nhân đạo và các cơ quan chính phủ quốc tế để bảo vệ quyền lợi và sự an toàn của mình.